3 januari 2024 E sther Uijtdehaage

Pompëi en Herculaneum : twee Romeinse steden gestorven in schoonheid

In het jaar 79 na Chr voltrok zich aan de golf van Napels een enorme ramp: de Vesuvius ontwaakte uit een eeuwenlange slaap en kwam tot uitbarsting. Als gevolg hiervan werd een groot gebied edolven onder vulkanisch mateerilaal en verdwenen steden als Pompëi en Herculaneum onder de as. Hierdoor ontstond een tijdscapsule die eeuwenlang onaangeroerd bleef maar vanaf de 18e eeuw langzaam maar zeker aan de vergetelheid werd onttrokken.

Vandaag de dag worden nog steeds opgravingen verricht en worden er nog indrukwekkende vondsten gedaan, zoals onlangs het zogenaamde pizzafresco.

De lezing is voor een groot deel gebaseerd op de tentoonstelling die in het voorjaarvan 2023 te zien was in de Drents Museum in Assen en behandelt niet alleen de archeologievan Pompëi en Herculaneum maar ook de geschiedenis van de opgravingen in dit gebied.

Esther Uytdehaage is kunsthistoricus en cultuurhistoricus en heeft reizen begeleid naar de Golf van Napels. Eerder gaf zij een lezing over het Paleis op de Dam, waar zij regelmatig lezingen en rondleidingen verzorgt voor Addisco Onderwijs in Hilversum

7 februari 2024 Ed Vries

‘Incident’ Vogelgriep of consumentenproducten en dan ?

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA0, toezichthouder binnen Nederland op voedsel- en consumentenproducten, dierwelzijn en natuur. is veelvuldig in het nieuws wanneer voedsel- of consumentenproducten onveilig zijn. Dierziekten worden bestreden in het kader van dierwelzijn en volksgezondheid. Welke overeenkomsten en verschillen zijn er in de aanpak van incidenten, hoe liggen de verantwoordelijkheden? Hoe wordt een incident aangevlogen, wie zijn hierbij betrokken en hoe wordt een incident afgehandeld?

Ing.Ed Vries, senior inspecteur, chef de bureau, 20 jaar werkzaam bij de NVWA en haar voorgangers is bij diverse incidenten dierziekten zoals corona bij nertsen en vogelgriep betrokken geweest en heeft ook zijn bijdrage geleverd bij incidenten met consumentenproducten.

6 maart 2024 Suzanne Roelofs-Hellhake

Architectuur in woningbouw

Suzanne Roelofs-Hellhake is architectuurhistoricus. Zij geeft lezingen en cursussen op het gebied van (met name) moderne architectuur. Ook verzorgt zij architectuurreizen.

In Soest zal ze een lezing geven over ovallende architectuurvormen vanaf 1900 in de woningbouw en de ideeën van architecten die daaraan ten grondslag liggen. Ook staat zij stil bij eigentijdese vormen waarbij zowel duurzaamheid als ruimtebeslag een rol van betekenis spelen.

Voor verdere informatie zie o.a. de website: Buildingstories.nl

3 april 2024 – Rens Bijma

Is Händels Messiah de ultieme kerstcompositie?

In 1742 klonk het oratorium “Messiah” van Georg Friedrich Händel voor het eerst in Dublin. In de jaren daarna werd het vaak opnieuw uitgevoerd en bleef het op de agenda staan, niet alleen in Engeleand , maar ook in veel andere landen. Tot op de dag van vandaag is het werk, ook in ons land, bijzonder geliefd. Vooral vanwege het bekende “Hallelujah”koor, niet alleen bij luisteraars maar ook bij zangers van oratoriumkoren.

Rens Bijma zal allerlei aspecten van het werk belichten. Bijvoorbeeld de historie van de Messiah en hoe het oratorium is opgebouwd. Dat het echt niet de ultieme kerstcompositie is, zoals in sommige reclames wordt beweerd. Dat er verschillende versies zijn van de Messiah en….. nog veel meer

Natuurlijk wordt het verhaal afgewisseld met het luisteren naar delen uit de Messiah in verschillende uitvoeringen.

1 mei 2024 – Wim de Kam

Spanningen in de rechtsstaat

Er zijn slpanningen binnen de rechtsstaat. Die spanningen zijn niet van vandaag of gisteren. De ontwikkelingen die de spanningen veroorzaken zijn al decennia lang aan de gang. Wel hebben de coronacrisis, het toeslagenschandaal en de situatie in Groningen geleid tot een verdere oploop van de spanningen. Ook de zorgen over de toegenomen criminaliteit samen met het tekort aan politie en rechters heeft de spanning verhoogd. Wat de betekent de rechtsstaat eigenlijk? Wat is er is en hoe kan het functioneren van de rechtsstat worden verbeterd. Een staatscomissie onderzoekt dit en zal na de zomer van 2024 advies uitbrengen.

Wim de Kam zal in de lezing de verschillende aspecten van de rechtsstaat en de ontwikkelingen daarbinnen belichten.

Albrecht Dürer (1471 – 1528)

Over de Neurenbergse Renaissance-kunstenaar die naast graveren en schilderen ook reisde naar Venetië en de Nederlanden.

De Watersnoodramp 1953

Over de Ramp van 1953 (zeventig jaar geleden), wat daaraan vooraf ging en wat daar op volgde, vertelt Wim de Kam geboren op Noord-Beveland. Hij was acht jaar toen de ramp zich voltrok.

De Oostenrijkse componist Franz Schubert (1797 – 1828)

Schubert was misschien wel de eerste zelfstandig scheppende componist, zijn werk werd weinig uitgevoerd. Hij had nog geen publiek: de aristocratie en de kerk waren zijn toehoorders niet meer en de burgerij nog niet. Hij was een componist tussen de klassen en aangezien hij (nog) geen publiek had werden er Schubertiaden georganiseerd: kamerconcerten in kleine kring. In deze lezing luisteren we naar zijn heerlijke melodieën, zijn originele strijkkwartetten en natuurlijk naar “het Lied” zoals alleen Schubert die kon schrijven. Ook neem ik mijn gitaar om voorbeelden duidelijk.

Ik ben Olga Franssen. Na mijn opleiding aan het conservatorium, waar ik viool en gitaar studeerde, heb ik mede het Amsterdams Gitaartrio opgericht. Met dit trio hebben we 25 jaar de wereld rond gereisd en vele cd’s opgenomen. In 2007 heb ik de studie muziekwetenschap ‘cum laude’ afgerond aan de Universiteit van Utrecht. Muziek is niet gemakkelijk na te vertellen, je spreekt de muzikale taal niet, en het laat zich ook niet eenvoudig in taal vastleggen. Ik geef lezingen over allerlei “muzikale” onderwerpen. Op mijn gitaar en via een geluidsdrager laat ik de meest sprekende voorbeelden horen.

Grensoverschrijdingen

Nederlandse vrouwen in het Nazi-Oosten
1940-1945

Het is vrij algemeen bekend dat tijdens de Tweede Wereldoorlog Nederlandse mannen in dienst van de Waffen SS hebben gevochten aan het Oostfront. Veel minder bekend is dat ook Nederlandse vrouwen naar het Nazi-Oosten zijn gegaan om daar direct of indirect voor de Duitse bezetters te werken. Er is gesuggereerd dat zij meestal zonder meer hun echtgenoten volgden. Dergelijk volgzaam gedrag zou naar de toenmalige – en sommige tegenwoordige – maatstaven passend voor een vrouw zijn geweest. Sommige van deze vrouwen zijn na de oorlog in de pers juist als “monsters” omschreven. Kloppen deze beelden wel en waren vrouwen die naar het Nazi-Oosten gingen óf volgzaam óf onmenselijk? Wat was hun achtergrond en wat gingen ze doen? Wat waren hun verwachtingen en wat werd er van hen verwacht? Wat troffen zij aan toen ze de grens overstaken naar deze oostelijke gebieden, die door de Duitsers bezet waren? Hoe reageerden ze toen ze moesten vluchten voor de Russen? Op woensdag 5 april 2023 gaat historica Jocelyn Krusemeijer op deze vragen in.

De politieke erfenis van het Oekraïneconflict

De oorlog in Oekraïne heeft zich tot nog toe steeds op twee fronten afgespeeld: het slagveld en de gedachten van de Europese burgers. Van meet af aan heeft het Kremlin geprobeerd de publieke opinie bij ons te beïnvloeden, afwisselend via een propagandaoorlog en een zenuwenoorlog. Voor het laatste had Poetin enkel de gaskraan nodig, voor het eerste de hulp van zijn Europese bondgenoten.

Wie zijn de Europese ‘Poetinisten’? Het is een bont gezelschap van complotdenkers, hele en halve pacifisten maar vooral ook aanhangers van extreemrechtse en extreemlinkse partijen. Lang niet iedereen die zich kritisch opstelt is daarmee meteen ook een Poetinist, maar in de loop van het voorbije jaar heeft zich een politiek front gevormd van partijen die zich sterk kanten tegen de westerse steun aan Kiev en stelselmatig de misdaden van het Russische leger in Oekraïne negeren. Dit ‘Rood-Bruine’ front is niet pacifistisch, niet anti-imperialistisch maar kiest de kant van Moskou. Dat laatste doet het zelden in alle openheid. De inval in Oekraïne wordt ritueel veroordeeld, maar dan volgt het ‘maar’. De politici die de kopstukken vormen van dit front zongen in de jaren voordien geregeld de lof van Poetin en zijn steeds autocratischer optreden in eigen land. Opvallende namen zijn Salvini van de Lega Nord in Italië en Zemour en Le Pen van respectievelijk Reconquête en het Rassemblement National in Frankrijk.

Maar bruin is niet de enige kleur van dit pro-Russische front. Communisten van traditionele snit hebben zich bij de fascisten in maatpak vervoegd. Wie denkt dat het communisme van Russische makelij een relict is uit het verleden, dient zich toch te realiseren dat deze partijen in veel landen makkelijk tien procent van het electoraat mobiliseren. Samen met hun radicaal rechtse tegenhangers beïnvloeden ze met hun pro Moskou standpunt zeker een kwart van het totaal aantal kiesgerechtigden, in sommige landen aanzienlijk meer. Poetin heeft, vanuit zijn positie bezien, dus gelijk om op dit tweede front te spelen. En hoe! We weten inmiddels dat Moskou miljarden spendeert om online en offline de publieke opinie in Europa aan zijn kant te krijgen. Hoe langer de Russische gaskraan dicht blijft, hoe heviger de financiële pijn, hoe ontvankelijker de Europese burgers worden voor de melodie die de Poetinistische rattenvangers fluiten.

Hoe heeft het stalinisme (communisme van Russische snit) de val van de Muur kunnen overleven? Wat is het eigenlijk en waarom keert het tientallen jaren na dato onverbiddelijk terug? Waarom gaat het zo onbeschaamd een alliantie aan met extreemrechtse krachten? Zal het versterkt of verzwakt uit de Oekraïense oorlog tevoorschijn komen? Want dat deze oorlog zal eindigen staat vast, maar dat het stalinisme verdwijnt is zeer de vraag. De Oekraïners zullen de vrede tegemoet gaan met een land dat in puin is geschoten. Voor ons in Europa zou de erfenis van dit conflict wel eens een sterk vergrote aanhang voor extreem rechts én totalitair extreem links kunnen zijn, en dus een sterk vergrote bedreiging van onze democratie.

Jeroen Kuypers (Soest, 1962) is historicus, journalist en romancier. Hij specialiseerde zich in de geschiedenis van Oost-Europa en meer bepaald die van het stalinisme. Zijn eindscriptie ging over het mislukte hervormingsproces van de Praagse Lente, een thema dat hij in 2018, naar aanleiding van 50 jaar Praagse Lente, nog eens oppakte in een speciale editie van het Vlaamse tijdschrift Deus ex Machina. Onder het pseudoniem Roel Thijssen schreef hij zes spionageromans, onder eigen naam twee historische romans over het fascisme.

4 oktober 2023 Jan Postema

Bent u nog senang?

Over leenwoorden in het Nederlands in het algemeen en voor Indische (Maleise) woorden in het bijzonder. Het percentage leenwoorden in onze taal is doorgaans groter dan men denkt. Van één soort weten we zeker dat ze zullen verdwijnen of in onbruik geraken: de woorden die we uit de “Oost ” hebben meegenomen. Toen in 1949 |Nederlands Indië veranderde in de republiek Indonesië kwam er een einde aan ons koloniaal verleden Amok en mata glap xulty u niet veel meer horen mstraat en anker wel…

1 november 2023 Kees Wantenaar

e

Ontwikkelingen in de agrarische sector en de daarmee verbonden bedrijven en organisaties

Als we zeggen dat de landbouw en in ruimere zin de agrarische sector in beweging is hebben we het niet over de trekkers op snelwegen. Cees Wantenaar weet van nabij dat er veel veranderd is en zal gaan veranderen. Gaat er een dag voorbij zonder “stikstof”? Dat zal des te meer blijken als hij een blik werpt in de geschiedenis. Hij is telg uit een Soester boerengeslacht, weet hoeveel voeten ruilverkaveling in de aarde heeft, kent de schaalvergroting in de wereld van coöperaties. Ook vanaf een hoger niveau als voorzitter van de raad van commissarissen bij FrieslandCampina overzag hij het agrarische veld.

6 december 2023 Kees Waagmeester

De wordening van een levensverhaal

Wie met het ouder worden zijn bureau, boekenkast of archief gaat opruimen of ordenen wordt onvermijdelijk geplaatst voor zijn verleden. Kees Waagmeester kreeg tal van geschriften van eigen hand weer onder ogen die hij ging rubriceren onder ontwikkelingswerk, politiek, duurzame ontwikkeling. Bij herlezing dringt zich de vraag op hoe de wereld is veranderd en hoe zijn eigen manier van denken zich heeft ontwikkeld. Dat leidt weer tot de meer filosofische levensvragen waar menigeen voor komt te staan: wat beïnvloedde mijn leven, bleven mijn persoonlijke eigenschappen dezelfde, bleef mijn karakter hetzelfde met de uiteindelijke vraag: ben ik degene die denkt dat ik ben?

Goden, Farao’s en arbeiders in het oude Egypte

Het Oude Egypte heeft bezoekers altijd gefascineerd. De zichtbare overblijfselen in de vorm van pyramiden, graven en mummies gaven aanleiding tot gissingen over de betekenis ervan. Veel daarvan was fantasie, maar sinds de ontcijfering van de hiërogliefen kunnen we enigszins een beeld krijgen van de manier waarop in die tijd gedacht werd over goden, farao’s en arbeiders. In deze lezing worden eerst een aantal van de belangrijkste goden en hun betekenis besproken. De rol van de farao en zijn verhouding tot die goden komt daarna aan bod. In het laatste deel wordt in wat meer detail ingegaan op een specifieke groep “gewone” Egyptenaren, n.l. in het zogenaamde Dal der Koningen bij het huidige Luxor (waar o.a. ook het graf van Toetanchamon ligt).

L’Hoest

Engelbert L’Hoëst is in 1919 in Amersfoort geboren en heeft het grootste deel van zijn enerverend en soms dramatisch leven gewoond in Soest en Soesterberg.
Op 2 november a.s. zal de heer Onno Maurer, directeur van het museum Flehite een lezing verzorgen over het leven en werk van deze schilder. De heer Maurer is een kenner van zijn werk. Eerder heeft hij twee tentoonstellingen georganiseerd over zijn werk en ook een bijdrage geleverd aan het boek dat over hem is geschreven..
In het boek over “Beeldende kunstgeschiedenis in de 20e eeuw in Soest en Soesterberg”staat vermeld:
“In de kunstgeschiedenis van Soest verdient L’Hoëst een ereplaats”.

Toekomst van de journalistiek?

In het eerste deel van de lezing zal Martijn wat vertellen en laten zien over het werk op de redactie van het NOS journaal.
In het tweede deel van de lezing zal Martijn in gesprek gaan met de aanwezigen.

De Hollandse Waterlinie

Op 4 mei as. houdt de heer Kees Schipper voor de Soester Kring een lezing over de Hollandse Waterlinie. Dit historische verdedigingswerk is waarschijnlijk het grootste Nederlandse monument dat op de Unesco-lijst van ons cultureel erfgoed staat. Het strekt zich uit van het Muiderslot tot aan de Biesbosch over een lengte van 85 km, terwijl de breedte varieert van 3 tot 5 km. Van inundaties is nu geen sprake, maar die zijn er in het verleden wel geweest. De laatste keer was nog geen honderd jaar geleden, toen het gebied tegen de komst van het Duitse leger onder water werd gezet. Maar de vijand kwam ook door de lucht… Ironisch is dat de Duitsers op hun beurt van de waterlinie gebruik hebben gemaakt om onze bevrijders de voet dwars te zetten.

Ter versterking zijn er in de loop der eeuwen nog allerlei bouwwerken aan toe gevoegd: forten, vestingsteden en kastelen. Vele ervan liggen voor de inwoners van Soest tamelijk dichtbij. De vestingstad Naarden, en de vele forten bij Utrecht bijvoorbeeld. Bij fort Vechten is ook een Waterliniemuseum.

Het principe van de waterlinie is zo oud als de wereld: water maakt de voortgang moeilijk of zelfs onmogelijk. Wil je wel over het water dan zijn hulpmiddelen nodig. Van polsstok tot boot en die zijn niet altijd voorhanden. Eigenlijk is een slotgracht een mini waterlinie, maar die was voor twee koningskinderen die elkaar in het middeleeuwse lied heimelijk beminden te klein. Ze kwamen ver uit elkaar te zitten. “Sy konden by malkander niet komen, het water was veel te diep”. Vaders en moeders hebben ook zo hun strategie…