Herman Pleij is emeritus-hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde vele werken over cultuurhistorische onderwerpen en is bij velen bekend door zijn optreden bij talkshows op de tv. Voor zijn lezing stuurde hij het volgende bericht:
Grensoverschrijdende satire in het theater en tv?
Satire behoort tot de smeermiddelen van de samenleving. Door elkaar regelmatig de oren te wassen bevrijden we ons van frustraties en spanningen, die samen leven nu eenmaal altijd oproept. Bovendien wordt er en de kaak gesteld wat niet of niet langer zou deugen. Alleen verschillen de meningen daarover nogal eens. Wat na de Tweede Wereldoorlog geruime tijd onmogelijk was (het bespotten van religie), werd in het kader van de ‘revolutie’ van de jaren ’60 juist daarom een geliefd mikpunt dat niet meer tot gerechtelijke vervolging leidde. Maar in deze tijd ontstaan weer opnieuw problemen rond de ridiculisering van geloof dat voor vele nieuwe Nederlanders een besliste richtlijn voor hun bestaan vormt. En mogen Youp van ’t Hek en Theo Maassen binnen de muren van de schouwburg wel zeggen wat buiten op straat verboden is? Of maakt het ironisch signaal het mogelijk om als ‘acteur’ elke vorm van racisme en homohaat te vertolken? Maar wordt een dergelijk optreden in het theater of op TV wel altijd zo gewaardeerd?
(Herman Pleij)